تجارت الکترونیک چیست؟

تعریف تجارت الکترونیک:

تجارت الکترونیک، مبادله ی الکترونیکی داده هاست. بطور کلی می توان گفت که مبادله الکترونیکی داده عبارت از تولید، پردازش، کاربرد و تبادل اطلاعات و اسناد به شیوه های الکترونیکی و خودکار بین سیستم های کامپیوتری و براساس زبان مشترک و استانداردهای مشخص و با کمترین دخالت عامل انسانی.
اگر راستش را بخواهید، خودم هم از این تعریف چیزی متوجه نشدم و اصلاً ما با این تعارف آکادمیک کاری نداریم. بگذارید یک تعریف غیر رسمی از تجارت الکترونیک داشته باشیم: به هر خرید و فروشی که در فضای اینترنت انجام می شود، تجارت الکترونیک گفته می شود و منظور ما از تجارت الکترونیک دقیقاً همین است.

چرا تجارت الکترونیک اهمیت دارد؟

حالا یک سوال پیش می آید و آن هم این است که چرا مردم باید نیاز خود را از طریق اینترنت برطرف کنند؟ و چرا باید محصولات خود را از فروشگاه های اینترنتی خریداری کنند؟
در اینجا سه مزیت تجارت الکترونیک را مورد بررسی قرار می دهیم:
اول- کاهش هزینه ی رفت و آمد: تصور کنید اگر شما ساکن شهر مشهد باشید و قصد خرید محصولی را داشته باشید که فقط در تهران وجود دارد، اگر بخواهید به صورت حضوری این خرید را انجام دهید، باید به شهر تهران سفر کنید و باید هزینه ی قابل توجهی برای رفت و آمد صرف کنید، مضاف بر این که حدوداً یک روز از زمان شما هم صرف رفت و آمد می شود، در صورتی که همین خرید را به راحتی می توانید از طریق یک فروشگاه اینترنتی انجام دهید و در وقت و هزینه صرفه جویی کنید.

دوم- قدرت انتخاب بیشتر: فرض کنید ما قصد خرید یک گوشی موبایل را داریم و اگر به صورت حضوری این خرید را انجام بدهیم و به یک مغازه مراجعه کنیم، فروشنده ی محترم چه تعداد از موبایل ها را برای ما معرفی می کند؟ به نظر من اگر آن فرد خیلی مشتری مدار باشد، فکر نمی کنم بیش از ۱۰ یا ۱۵ بار این کار را انجام دهد و در آخر اگر شما خرید را انجام ندهید، احتمالاً یک ناراحتی پیش می آید.
در صورتی که اگر شما به یک فروشگاه اینترنتی مراجعه کنید، در کسری از ثانیه می توانید، یک لیست طولانی از محصولات مشابه محصول مورد نظر خود را مشاهده کنید و آن ها را با هم مقایسه کرده و در نهایت تصمیم به خرید آن محصول بگیرید.

سوم- حذف محدودیت زمانی و مکانی(Any Where, Any Time): در هر جا و در هر زمانی شما می توانید خرید خود را از طریق اینترنت انجام دهید. به عنوان مثال اگر شما بخواهید محصولی را از یک شرکت به صورت حضوری خریداری کنید و ساعت کاری شرکت مثلا تا ساعت ۵ عصر باشد و شما در آن زمان نتوانید به آنجا مراجعه کنید، چه اتفاقی می افتد؟ یا باید کار های خود را تعطیل کنید و خرید خود را انجام دهید و یا این که باید قید آن محصول را بزنید.

اما اگر این محصول در یک سایت قرار داشته باشد، شما به راحتی می توانید در هر مکان و در هر زمانی جنس خود را سفارش دهید و به سرعت آن را تحویل بگیرید.

انواع تجارت الکترونیک:

تجارت الکترونیک انواع بسیار زیادی دارد که ما در این مقاله به چهار مورد از آن ها می پردازیم:
اول- مدل (B2B)(business to business):
این روش از مبادلات که امروزه خیلی متداول شده است، به خرید و فروش هایی گفته می شود که بین دو شرکت انجام می شود(یعنی هم خریدار و هم فروشنده، شرکت تجاری هستند). از این مدل اغلب برای خرید و فروش های عمده استفاده می شود. به عنوان مثال: شرکت مایکروسافت نرم افزار های بسیار پرکاربرد تولید می کند و اکثر این نرم افزار ها را به شرکت ها عرضه می کند(البته اشخاص حقیقی هم می توانند این نرم افزار ها را خریداری کنند).

دوم- مدل (B2C)(business to consumer):
یکی دیگر از انواع تجارت الکترونیک، روش B2C است. این مدل مخصوص شرکت هایی است که اغلب خدمات خود را به مردم عادی ارائه می دهند. به عنوان مثال: شرکت دیجی کالا یکی از شرکت هایی است که از این مدل برای تجارت خود استفاده می کند و محصولات خود را در سایت خود قرار داده و آن ها را به فروش می رساند.

سوم- مدل (C2C)(consumer to consumer):
در این مدل از تجارت الکترونیک، خرید و فروش بین مصرف کنندگان(مردم عادی) انجام می شود. امروزه مردم از لوازم خانگی خود عکسی گرفته، در سایت هایی قرار می دهند و لوازم خود را به فروش می رسانند که این روش امروزه بسیار متداول شده است. در ایران هم سایت هایی وجود دارد، مثل: شیپور، دیوار و… که در آن می توان عکسی از لوازم یا محصولات خود را به اشتراک گذاشت و از این طریق، در آمد کسب کرد.

چهارم- مدل (G2G)(government to government):
مدل آخر که در این مقاله قصد داریم درباره ی آن صحبت کنیم، روش G2G است. این مدل شامل خرید و فروش هایی است که بین دولت ها انجام می شود. به عنوان مثال: واردات و صادرات از جمله معاملاتی است که با این روش انجام می شود.